Rüya Güleç Gerçekten Var mı?

Amasya Gazetesi Yazarı Rüya Güleç

Çok garip bir şey oldu. Uzunhikaye.org için Cihan Başbuğ’dan gelen söyleşi sorularını cevaplamak üzere oturmuştum masaya. Söyleşi yıllar önce Hayalet Gemi‘de yayınlanmış bir yazıma atıfta bulunarak başlıyordu. Korkuyorum Lali adlı bu metinde neler yazmış olduğumu merak edip bir daha okumaya karar verdim. Ancak Hayalet Gemi’nin hangi sayısında olduğunu hatırlamıyordum doğal olarak. On yıl boyunca 68 sayı çıkmıştı. Ama neyse ki tüm sayıların pdf’si internette var diye düşünerek google’a “Korkuyorum Lali” sözcüklerini yazdım. Fakat o da ne? Google’da çıkan ilk sonuç şöyle bir şeydi:

– [ Translate this page ]

Korku Geldiğinde / 09.11.2009 – Köşe Yazıları

 

9 Kas 2009 … Tiktakları duyuyor musun Lali? Korkuyorum. Herkes gibi, herkes kadar, belki biraz daha fazla. Açılan kapılardan geriye dönmek mümkün değil. …

http://www.amasyagazetesi.com/yazi.asp?YID=15&ID=527 – Cached

Hemen bağlantıya tıkladım (siz de tıklayın). Karşıma Amasya Gazetesi’nin bir köşe yazarının (Rüya Güleç) sayfası çıktı. Yazıyı okudum, evet bu benim yazımdı, ama benim olduğuna dair en ufak bir iz yoktu!

Hayalet Gemi‘nin arşivine dönüp bir kaç denemeden sonra Mayıs 1993 sayısında yazımı buldum. Yazının yan notları da vardı tabii, romantik bir deneme olan Korkuyorum Lali metninin sağ ve sol kenarlarına da farklı bakış açılarından notlar düşmüştüm. Bir süre afallamış bir şekilde Amasya Gazetesi’nin köşe yazarının sayfasına baktım. Sonra diğer yazıların da çalıntı olabileceği aklıma geldi. Rastlantısal olarak  tıklamaya başladım. Evet Hayalet Gemi’deki farklı yazarlardan alınmış yazılar çıkıyordu karşıma. Sonra bu cingöz köşeyazarının fotoğrafına baktım. Belki böyle biri de yoktu. Acaba ne yapmalı diye düşündüm bir süre? Yazılarından bazıları (itüsözlük’teki alıntıyla hızla karşılaştırın lütfen) Rüya Güleç (ismiyle müsemma diyebilir miyiz?) tarafından çalınmış olan Nazlı Ökten’e sordum. O da bunu internette duyurmak dışında yapılacak bir şey olmadığını söyledi. Bu yüzden 602.Gece sayfalarını bu konuyla işgal etmiş oldum.

İnternet yazdıklarımızı paylaşmak konusunda tarihin hiç bir döneminde olmadığı kadar büyük bir özgürlük sağlıyor. Ancak zaman zaman bir bilgi kirliliği yarattığı da aşikar. Metinlerin imzalarından ayrılarak dolaşıma girmesi aslında metnin içeriğinden de bir şeyler alıp götürüyor. Bağlamından koparılmış olan metin artık aynı şeyleri söylemiyor. Bu hiç de hoş bir şey değil. Zamanında okuduğum bir sosyal psikoloji deneyi vardı. İki gruba aynı paragrafı okutup yorumlamalarını istiyorlar. Paragrafta yanılmıyorsam toplumsal bir durum hakkındatespitler yer alıyordu. Ancak gruplardan birine verilen paragrafta imza olarak Lincoln diğer gruba ise Lenin kullanılmıştı. Deneye katılan gruplar arasında yapılan yorumların ne kadar farklı olduğunu tahmin edebilirsiniz. Dolayısıyla bir metnin ne söylediği kadar kimin, ne zaman, nerede, nasıl söylediği de önemlidir ve bağlamından kopan metin yazarının niyetinin tamamen dışında bambaşka anlamlara gelebilir. Üstelik okur da düşünce silsilesinin devamını izleyemez. Okuma işlevsiz hale gelir. Düşünce üretimi sağlıklı bir şekilde ilerleyemez.

Yakın zamanda internet araçlarının biraz daha gelişerek bu durumun önüne geçileceğini tahmin ediyorum. Örneğin şimdiden üniversitelerde kullanılan “ödevlerde çalıntı saptama” programları var. Benzer bir araç yakında çıkar diye umuyorum. Siz internette bir metin yayımlayacağınız zaman tüm interneti tarayan ve tıpa tıp tekrarı yakaladığında uyarı veren bir programın eli kulağındadır. Benzer bir durum e-yayınevimiz altkitap‘ta da başımıza geliyor. Ücretsiz olarak indiriliyor olmasına rağmen yine de birileri bizim kitapları kendi sitelerinde yayınlamakta bir sakınca görmüyorlar. Adımızı silmedikleri için sorun etmiyoruz ama doğrusu sadece bağlantı vermeleri. Ama içerik üretmek konusunda çok tembel olan kimileri her şeyi yağmalamakta kendilerini son derece özgür hissediyorlar. Twitter’da bile sevdikleri twit’leri retwit etmek yerine kendilerininmiş gibi yazan o kadar çok kişi var ki… Bilginin anonim hale gelmesi ve demokratikleşmesini sağlayan doğru örnekleri anmak gerekli bu noktada : wikipedia böyle bir ortam. Yazarlarının anonim olduğu bu ortam herkese açık ve kendine has etik kuralları var. Yakın zamanda yapılan karşılaştırmalı analizler wikipedia’nın saygın ansiklopediler kadar (belki de daha fazla) güvenilir hale geldiğini gösterdi. İngilizce wikipedia gerçekten de inanılmaz bir hızla büyüdü ve müthiş dinamik bir bilgi kaynağı haline geldi. Aynı cümleleri Türkçe wikipedi için de kurmak isterdim ancak ne yazık ki içerik üretimi konusunda çok çalışkan değiliz. Oysa İngilize bilenlerin, her gün bir paragraf İngilizce wikipedia’dan çevirmeleriyle müthiş bir hizmette bulunacakları açık. Bir tür wikipedi seferberliği yapmakta yarar var galiba. Uzun lafın kısası, yakın bir gelecekte internet ortamının dünyasında nasıl yaşayacağımızı daha iyi öğreneceğiz.

Bu arada “Korkuyorum Lali” metninin özgün ve tam halini okumak için Hayalet Gemi‘nin arşivinden Mayıs 1993 sayısını indirebilirsiniz. On sekiz yıl önce yazmış olduğum yazıyı okurken çok tuhaf şeyler hissettim. Eskiden görülmüş bir rüyayı ansızın hatırlamak gibi…